تغییرات در بازارهای مالی به فاکتورها و شاخص‌های مختلفی وابسته است. یکی از مهم‌ترین موارد تاثیرگذار بر قیمت‌ها واکنش‌ و احساسات معامله‌گران به شرایط بازار است. احساسات فعالان بازارهای مالی توسط شاخص‌ها و معیارهایی معین قابل اندازه‌گیری است. یکی از مهم‌ترین اندیکاتورها برای اندازه‌گیری احساسات، شاخص ترس و طمع بیت کوین نام دارد. در این مقاله مجله نوبیتکس به معرفی و کاربرد این شاخص می‌پردازیم.

شاخص ترس و طمع چیست؟

ترس و طمع یا همان Fear and Greed، شاخصی است که اولین بار توسط CNNMoney معرفی شد. شاخص ترس و طمع روشی برای سنجش حركات بازار سهام و ارزهای دیجیتال است و بر اساس داده‌های شاخص ترس و طمع می‌توان متوجه شد که آیا قیمت یک دارایی منصفانه است یا خیر. به بیانی دیگر این معیار مشخص می‌کند که سرمایه‌گذاران تا چه اندازه از نظر روانی و احساسی حاضرند تا برای خرید یک سهام یا ارز دیجیتال خطر کنند.

تئوری ترس و طمع بیت کوین بر این منطق استوار است که هرچه ترس بیشتر باشد، تمایل به کاهش قیمت وجود دارد و هرچه طمع بیشتر باشد تمایل به افزایش قیمت وجود دارد.

شاخص Fear and Greed به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه اندازه‌گیری می‌شود. بنابراین به کمک شاخص ترس و طمع بیت کوین، می‌توان قیمت مناسب این دارایی را شناسایی کرد.

تاریخچه پیدایش شاخص ترس و طمع بیت کوین

شاخص ترس و طمع در ابتدا توسط CNN Money (در حال حاضر CNN Business) در سال 2012 برای تعقیب احساسات حاکم بر بازار سهام ایالات متحده آمریکا معرفی شد. این شاخص داده‌های خود را از تجزیه و تحلیل هفت شاخص متمایز بدست می‌آورد. با گذشت زمان مشخص شد که شاخص ترس و طمع در بازار سهام نیازمند بازبینی و انطباق با بازار ارز دیجیتال است. بنابراین لازم بود تا عوامل در نظرگرفته شده برای خروجی این شاخص، متناسب با بازار رمزارزها و با تمرکز بر بیت کوین ساخته شود. در حال حاضر شاخص ترس و طمع بیت کوین بر اساس نتایج شش شاخص دیگر به دست می‌آید.

شاخص ترس و طمع در بیت کوین چیست؟

هنگامی که شرایط بازار بیت کوین در برهه‌های حساسی قرار می‌گیرد، سرمایه‌گذاران اغلب غیرمنطقی رفتار می‌کنند. به‌طورکلی سرمایه‌گذاران وقتی بازار اصطلاحاً دچار افسردگی و نزولی است دچار ترس شده و وقتی بازار دارای حباب می‌شود؛ طمع می‌کنند و طبیعتا این رخداد بر قیمت بیت کوین اثر‌گذار است.

 درک درست احساسات سرمایه‌گذاران فرصتی است تا از مزایای حاصل از آن استفاده کرد. همان‌طور که وارن بافت سرمایه‌گذار مشهور می‌گوید: “هنگامی که دیگران حریص می‌شوند، بترس و زمانی که دیگران می‌ترسند، حریص باش.”

ساختار اصلی شاخص ترس و طمع بیت کوین چگونه است؟

شاخص Fear and Greed در رمزارزها نسبت به وضعیت بیت کوین پیاده‌سازی شده است و همان‌طور که پیشتر اشاره شد عوامل دخیل در شاخص ترس و طمع بیت کوین با نوع سنتی آن که در بازار سهام ایالات متحده استفاده می‌شود، متفاوت است اما از لحاظ مفهوم و کارایی اساساً یکسان‌اند.

 این شاخص یک روش بالقوه برای درک و شناسایی رفتار سرمایه‌گذاران نسبت به بیت کوین است اما با توجه به سهم عمده بیت کوین در بازار ارز دیجیتال و تسلط و تاثیر انکارناپذیر بیت کوین بر دیگر آلت کوین‌ها، به‌طورکلی می‌توان نتایج آن را در مورد رمز ارزهای دیگر نیز در نظر گرفت.

اعداد شاخص ترس و طمع بیت کوین بیانگر چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

این شاخص به وضعیت بازار بیت کوین، بر اساس عددی بین 0 تا 100 واکنش نشان می‌دهد که هرکدام از این اعداد نمایانگر وضعیت خاصی از بازار است.  اعداد شاخص Fear and Greed را می‌توان به عنوان سیگنالی برای نشانه‌گذاری اوج و کف چرخه‌های بازار ارزهای دیجیتال نیز استفاده کرد که در ادامه به توضیح هر بازه عددی می‌پردازیم.

عدد 0 تا 25 در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ ترس شدید

 عدد 0 تا 25 نشان‌دهنده ترس شدید (Extreme Fear) سرمایه‌گذاران است و بیانگر نگرانی شدید از چشم‌انداز و آینده قیمتی بیت کوین است. در این وضعیت اغلب افراد به طور احساسی و شاید بدون درنظر گرفتن عواقب اقدام به فروش دارایی خود می‌کنند. این شرایط اغلب با فروش بیش‌ازحد همراه می‌شود. بنابراین ریزش شدید قیمت امری اجتناب ناپذیر است.

عدد 25 تا 50 در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ ترس 

عدد 25 تا 50 در شاخص ترس و طمع بیت کوین نشان‌دهنده ترس (Fear) سرمایه گذاران است. در اغلب موارد بازار پس از یک دوره بلاتکلیفی یا با شکستن یک حمایت مهم دچار ریزش شده است و در این زمان ترس بر بازار حاکم می‌شود. افراد با دیدن این اعداد، از ادامه روند صعودی دلسرد می‌شوند و احتمالا در این زمان با بازنگری در استراتژی معاملاتی خود، تصمیم می‌گیرند که تا دیر نشده است، دارایی خود را بفروشند یا معاملات شورت (Short) را در نظر بگیرند.

عدد 50 در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ خنثی 

زمانی که شاخص ترس و طمع بیت کوین عدد 50 را نشان می‌دهد به معنای بی‌تفاوتی یا خنثی بودن (Neutral) عواطف بر روند بازار است. به بیانی دیگر قدرت گاوها و خرس‌ها با یکدیگر برابر است. در این زمان معمولا بازار نه صعود بزرگی داشته است نه سقوط سنگینی را تجربه کرده‌است و مدت معینی است که در یک بازه قیمتی مشخص نوسان می‌کند. به این وضعیت در اصطلاحات ارز دیجیتال “ساید زدن” نیز گفته می‌شود.

عدد 50 تا 75 در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ طمع 

عدد 50 تا 75 در شاخص ترس و طمع بیت کوین به معنای طمع (Greed) است. در این زمان سرمایه‌گذاران نسبت به صعود بازار خوش‌بین هستند و حاضر به ریسک بیشتر در معاملات خود هستند. زمانی که شاخص این اعداد را نشان می‌دهد اغلب مردم و عموم هم ترغیب می‌شوند از فرصت بدست آمده سهمی کسب کنند و اصطلاحا سوار بر موج شوند. در این شرایط، احتمال پامپ و دامپ در کل بازار به خصوص در ارزهایی که مارکت کپ کوچکتری دارند بیشتر می‌شود. علاوه‌براین تعداد معاملات لانگ (Long) نیز افزایش پیدا می‌کند.

عدد 75 تا 100 در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ طمع شدید

عدد 75 تا 100 در شاخص ترس و طمع بیت کوین نشان از طمع شدید (Extreme Greed) سرمایه‌گذاران نسبت به بیت کوین است و بیانگر خوش‌بینی بیش‌ازحد آن‌ها و در نتیجه تصور افزایش قیمت رمزارزها بیشتر تصور می‌شود. در این زمان احتمالا بازار روندی صعودی بسیار قدرتمندی را پشت‌سر گذاشته و روزانه شاهد پامپ ارزها با درصد بسیار خواهیم بود. در این شرایط افراد به ارزش واقعی دارایی فکر نمی‌کنند و حاضرند برای سوار‌شدن بر موج بازار هر قیمتی را بپردازند.

شاخص ترس و طمع بیت کوین بر چه اساسی محاسبه می‌شود؟

شاخص ترس و طمع بیت کوین با بهره‌گیری از اطلاعات شش شاخص یا اندیکاتور دیگر به دست می‌آید. این شاخص‌ها در واقع نمایندگانی از معیارهای کمی و کیفی هستند تا واقعی‌ترین نتیجه از آنچه بر بازار می‌گذرد را نمایش دهند.

سهم هر کدام از این اندیکاتورها متفاوت است که در اینجا به آن اشاره خواهیم کرد:

شاخص نوسان  (25%)

این شاخص نوسانات فعلی بیت کوین و حداکثر افت آن را با میانگین ​​آن در بازه 30 و 90 روز مقایسه می‌کند. هنگامی که به یک‌باره نوسانی شدید رخ می‌دهد، ممکن است سیگنالی برای ترس بازار باشد.

مومنتوم / حجم بازار (25%)

مومنتوم بازار، حجم فعلی بازار بیت کوین را با مومنتوم بازار ترکیب کرده و آن را با میانگین 30 و 90 روز گذشته مقایسه می‌کند. وقتی مومنتوم یا حرکت صعودی قدرتمند به دست بیاید، ممکن است سیگنالی برای بازاری صعودی باشد.

رسانه‌های اجتماعی (15%)

اندیکاتور رسانه‌های اجتماعی (The Social Media indicator) از تحلیل احساسات برآمده از لایک‌ها، پست‌ها و هشتگ‌های توییتر به دست می‌آید. اگر مجموع تعاملات و نقل‌قول‌ها در یک دوره کوتاه به‌شدت افزایش یابد ، ممکن است سیگنالی برای آغاز بازار حریص باشد.

Dominance یا سلطه بازار (10%) 

این اندیکاتور، میزان سرمایه موجود در بازار بیت کوین را از کل سرمایه‌ها در بازار ارزهای دیجیتال اندازه‌گیری می‌کند. هرچه تسلط بیت کوین بر بازار بیشتر باشد، امکان حرکات قیمتی آلت کوین‌ها کمتر می‌شود. این مسئله می‌تواند نشان دهنده رفتار خرسی بین سرمایه‌گذاران باشد.

روندها (10%)

نتیجه اندیکاتور روندها، استناد بر جستجوهای انجام‌شده در مورد کلیدواژه بیت کوین و موضوعات مرتبط با آن در موتور جستجوگر گوگل است. در این اندیکاتور حجم جستجوها و توصیه‌های سایت‌های محبوب موردتوجه قرار می‌گیرد.

نظرسنجی (15%) (در حال حاضر متوقف شده است)

نظرسنجی‌های هفتگی بر روی پلتفرم‌های افکار سنجی مشخصی انجام می‌شود تا معلوم شود که افراد در مورد بازارها چگونه فکر می‌کنند. البته مدتی است که نتایج این اندیکاتور در شاخص ترس و طمع بیت کوین مورداستفاده قرار نمی‌گیرد.

ارتباط فاد و فومو با شاخص ترس و طمع بیت کوین

احتمالا با توضیحات این مقاله ارتباطی میان فاد (FUD) و فومو (FOMO) و شاخص ترس و طمع پیدا کرده باشید. به هر حال رفتار بازار کریپتو بسیار احساسی است. وقتی قیمت بازار در حال افزایش است مردم تمایل دارند رفتارهایی توام با طمع از خود بروز دهند که نتیجه آن مشخصا بروز فومو FOMO در افراد است. همچنین، وقتی بازار به سمت ریزش می‌رود احتمال بروز فاد FUD میان مردم افزایش پیدا می‌کند و اغلب فروش احساسی در اثر ترس و تردید یا اخبار نگران‌کننده افزایش پیدا می‌کند.

چطور به نمودار شاخص ترس و طمع بیت کوین دسترسی پیدا کنیم؟

وب‌سایت‌های بسیاری شاخص ترس و طمع بیت کوین را به صورت گرافیکی در اختیار کاربران قرار می‌دهند که با بررسی آنها اطلاعات کلی مناسبی از شرایط احساسات نسب به بازار به دست می‌آید. به همین منظور در ادامه چندین نمونه را به شما معرفی می‌کنیم.

وب‌سایت کوین استتز (Coinstats)

کوین استتز یا کوین استتس یک وب‌سایت محبوب برای مدیریت پورتفولیو دارایی کریپتویی است که شاخص ترس و طمع بیت کوین را به بهترین شکل گرافیکی و آماری در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با استفاده از این وبسایت می‌توان به صورت زنده این شاخص را دنبال کرد. 

وب‌سایت Bitdegree

و‌ب‌سایت بیت دگری نیز یک انتخاب مناسب برای تعقیب شاخص Fear and Greed است. در این سایت هم اطلاعات این شاخص به شکل گرافیکی نمایش داده می‌شود و به طور زنده می‌توانید تغییرات را مشاهده کنید. همچنین سابقه تاریخی شاخص ترس و طمع بیت کوین در اختیار کاربران قرار داده شده است.

وب‌سایت Lookintobitcoin

وب‌سایت Lookintobitcoin هم مثل سایر سایت‌هایی که معرفی شد خدمات مشابهی را در اختیار شما قرار می‌دهد اما نمودار‌ها در این وب‌سایت ساده‌تر طراحی شده است تا مخاطب به سادگی به داده مورد‌نظر خود دسترسی پیدا کند و میزان گمراهی کاهش یابد.

سخن پایانی

هر یک از شاخص‌های اشاره شده سهمی در تشکیل نمره 0 تا 100 شاخص ترس و طمع بیت کوین  ایفا می‌کنند. همان‌طور که مشخص است، هم بخش کیفی و هم بخش کمی در این شاخص در نظر گرفته‌شده است. اساساً با بهره‌گیری از شاخص Fear and Greed می‌توان احساسات نسبت به بازار رمزارزها را اندازه‌گیری کرد. به نظر می‌رسد که می‌توان برای اطلاع از وضعیت بازارها از این شاخص استفاده کرد.

بازارهای سهام و ارزهای دیجیتال بی‌ثبات هستند و هیچ معیار واحدی نمی‌تواند آن‌ها را به طور دقیق اندازه‌گیری کند. یک سرمایه‌گذار باید همیشه در هنگام تصمیم‌گیری از ترکیب جامع معیارهای بازار از جمله تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال استفاده کند.

طبیعی است که شاخص ترس و طمع بیت کوین نباید به تنهایی در نتیجه‌گیری‌های ما در مورد جهت بازارها مورد استفاده قرار گیرد و همیشه باید بازار را بر اساس همه داده‌ها و جهات و شاخص‌های دیگر هم سنجید. 

به طور کلی هر زمان که وارد بخش‌های طمع شدید یا ترس شدید بازار می‌شویم، بهتر است هم جهت با بازار رفتار نکنیم یا حداقل تصمیمات غیرمنطقی و بدون فکر نگیریم چرا که با ورود این فاز رفتاری، اغلب جهت بازار پس از مدتی به طور کامل جابجا می‌شود.

همیشه این نقل‌قول را از جان مینارد کینز، اقتصاددان مشهور به یاد داشته باشید تا در کمترین ریسک ممکن معامله کنید: 

“بازار سهام می‌تواند بیش از آنکه شما قادر به پرداخت قرض‌های خود باشید، غیرمنطقی باقی بماند.”